Mniszek Lekarski (Taraxacum officinale), znany również jako mlecz zwyczajny, to pospolita bylina z rodziny astrowatych, powszechnie spotykana na łąkach, pastwiskach i w przydrożach niemal całej Europy, Azji i Ameryki Północnej. Choć często niesłusznie traktowany jako chwast, od wieków doceniany za swoje prozdrowotne właściwości.
Już od czasów starożytnych różne części tej rośliny wykorzystywano na wiele sposobów. Kwiaty służyły do wyrobu słodkiego syropu wzmacniającego odporność, z kolei korzenie i liście stanowiły bazę do tworzenia naparów i nalewek o szerokim spektrum działania. Współcześnie mniszek lekarski jest chętnie stosowany w produktach wspomagających pracę wątroby i dróg żółciowych.
Jakie jeszcze sekrety kryje w sobie ta niepozorna roślina? Zapraszamy do odkrycia cennych właściwości mniszka lekarskiego!
SKŁAD CHEMICZNY
Korzeń mniszka lekarskiego zawiera szereg substancji aktywnych warunkujących jego właściwości prozdrowotne, a wśród nich:
- Triterpeny: Wspomagają pracę wątroby i układu pokarmowego, wykazując właściwości przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze.
- Związki gorzkie seskwiterpenowe: Stymulują prawidłowe wydzielanie żółci, ułatwiając trawienie tłuszczów i wspomagając pracę wątroby.
- Fitosterole: Wspomagają utrzymanie prawidłowego poziomu cholesterolu, przyczyniając się do zdrowia układu sercowo-naczyniowego.
- Inulina: tzw. naturalny prebiotyk, stymulujący wzrost pożytecznych bakterii jelitowych, wspomagający prawidłowe trawienie i wsparcie odporności organizmu.
- Fenolokwasy: Działają antyoksydacyjnie, chroniąc komórki przed uszkodzeniami wywołanymi przez wolne rodniki. Wspomagają również pracę układu odpornościowego.
- Sole potasu: wspomagają utrzymanie prawidłowego ciśnienia krwi.
Dodatkowo, sok mleczny ze świeżego korzenia mniszka zawiera żywicę, politerpeny i związki gorzkie, które wzbogacają jego prozdrowotny potencjał.
Sprawdź także: Żeń-szeń – właściwości i zastosowanie
WŁAŚCIWOŚCI PROZDROWOTNE
WSPARCIE WĄTROBY I TRAWENIA
Właściwości żółciotwórcze i żółciopędne.
Wyciągi na bazie korzenia mniszka lekarskiego, a także świeży sok z tej rośliny wykazują właściwości żółciotwórcze i żółciopędne. Oznacza to, że pobudzają one produkcję żółci w wątrobie i ułatwiają jej przepływ przez drogi żółciowe. Dzieje się tak za sprawą zawartych w mniszku związków aktywnych, takich jak seskwiterpeny i związki gorzkie. Te substancje stymulują pracę hepatocytów – komórek wątrobowych odpowiedzialnych za wytwarzanie żółci.
Wspomaganie trawienia tłuszczów.
Zwiększona ilość wydzielanej żółci, prowadzi do lepszego trawienia tłuszczów. Żółć emulguje tłuszcze, rozbijając je na drobniejsze cząsteczki, co ułatwia ich wchłanianie w jelitach. Dodatkowo, zawarte w mniszku związki gorzkie pobudzają wydzielanie soku żołądkowego, co również wpływa na lepsze trawienie.
Wspomaganie perystaltyki jelit.
Inulina, naturalny prebiotyk występujący w mniszku lekarskim, wspomaga prawidłową perystaltykę jelit i może zapobiegać zaparciom. Wspomaga rozwój korzystnych bakterii jelitowych, co dodatkowo wpływa na zdrowie układu pokarmowego. Regularne spożywanie inuliny może również poprawiać ogólne funkcjonowanie przewodu pokarmowego, przyczyniając się do lepszego wchłaniania składników odżywczych
Produkty na bazie mniszka lekarskiego są polecane jako naturalne wsparcie w przypadku zaburzeń wytwarzania żółci, problemów z trawieniem pokarmów, niedomagań czynnościowych wątroby, niestrawności, braku łaknienia oraz pomocniczo w przypadku kamicy żółciowej.
WSPRACIE UKŁADU MOCZOWEGO I ZDROWIA NEREK
Mniszek lekarski to dar natury o dobroczynnych właściwościach dla utrzymania zdrowia układu moczowego. Działanie moczopędne i saluretyczne tej rośliny przekłada się na zwiększenie wydalania moczu z organizmu, co ułatwia usuwanie niepożądanych produktów przemiany materii i nadmiaru soli mineralnych.
Właściwości saluretyczne mniszka lekarskiego, związane ze zwiększonym wydalaniem soli mineralnych, a w szczególności chlorku sodu, wspierają również utrzymanie prawidłowego ciśnienia krwi i dbają o utrzymanie zdrowia serca.
Dodatkowo, mniszek lekarski może okazać się pomocny w łagodzeniu infekcji układu moczowego. Zawarte w nim związki aktywne, takie jak flawonoidy i kwasy fenolowe, wykazują działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne, co może ułatwić zwalczanie infekcji.
Ze względu na swoje właściwości moczopędne i saluretyczne, produkty na bazie mniszka lekarskiego mogą być stosowane pomocniczo w terapii:
- Kamicy moczowej
- Przewlekłego zapalenia kłębuszków nerkowych
- Zapalenia pęcherza moczowego
- Zapalenia moczowodów
Sprawdź także: Wierzbówka Kiprzyca (Chamaenerion angustifolium) – właściwości
WSPOMAGANIE PRAWIDŁOWEGO POZIOMU GLUKOZY WE KRWI.
Mniszek lekarski może wspomagać utrzymanie prawidłowego poziomu glukozy we krwi. Zawarte w nim związki aktywne, wpływają na regulację poziomu cukru poprzez zwiększanie wrażliwości komórek na insulinę, zmniejszenie wchłaniania glukozy z jelit i stymulację produkcji insuliny. Należy jednak podkreślić, że zastosowanie wyciągu z mnieszka nie zastępuje leczenia cukrzycy i powinien być on stosowany jedynie jako uzupełnienie terapii i pod kontrolą specjalisty prowadzącego.
UTRZYMANIE PRAWIDŁÓWEGO POZIOMU CHOLESTEROLU.
Mniszek lekarski to roślina bogata w związki aktywne, które mogą wpływać na obniżenie poziomu cholesterolu we krwi. Szczególną rolę odgrywają tu fitosterole, które wiążą się z cholesterolem w jelitach i utrudniają jego wchłanianie. Dodatkowo, mniszek lekarski działa żółciopędnie, co również przyczynia się do obniżenia poziomu “złego” cholesterolu LDL.
WŁAŚCWIOŚCI ANTYOKSYDACYJNE
Mniszek lekarski to bogate źródło antyoksydantów, takich jak flawonoidy, kwasy fenolowe i witamina C. Związki te zwalczają wolne rodniki, które przyczyniają się do stresu oksydacyjnego i uszkodzeń komórek. Dzięki temu mniszek lekarski może chronić organizm przed chorobami cywilizacyjnymi, takimi jak nowotwory, choroby serca i choroby neurodegeneracyjne.
Mniszek lekarski to prawdziwy skarb natury, który oferuje szeroki wachlarz korzyści zdrowotnych. Warto włączyć go do swojej diety i czerpać z niego to co najlepsze. Wypróbuj napary, herbaty, mieszanki ziołowej lub nalewki z tego surowca przekonaj się na własnej skórze, jak dobroczynne mogą być jego właściwości. Nie zapominaj jednak o rozsądnej suplementacji i konsultacji ze specjalistą, który pomoże Ci wybrać produkt odpowiedni dla Ciebie.
Źródła:
prof.dr hab. nauk przyr. Zofia Błach Olszewska, prof.dr hab. farm. Anna Długosz, prof.dr hab.med. Barbara Kowal- Gierczak, prof.dr hab. farm. Eliza Lamer- Zarawska, , prof.dr hab.med. Jan Niedoworok. „ Fitoterapia i Leki Roślinne. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29325917/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9498421/
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0378874106003576
https://www.healthline.com/nutrition/dandelion-benefits#cholesterol
Sprawdź także: Czym są adaptogeny?
