Bez dobrze funkcjonującego wzroku nie moglibyśmy w pełni poznawać świata, odbierać prawidłowo rzeczywistości, zauważać piękna natury, przeszywać wzrokiem, czy nawet uwodzić.
WZROK – to zdecydowany król naszych zmysłów. Na co dzień korzystamy z niego automatycznie, nie doceniając istoty jego roli w naszym życiu.
A jakie są jego główne funkcje?
- Analiza w procesach poznawczych
- Zbiór informacji ze świata zewnętrznego
- Rejestracja komunikatów pozawerbalnych: mimika twarzy, gesty, spojrzenie drugiej osoby
- Odnajdowanie się w przestrzeni
- Pomoc w wykonywaniu codziennych czynności
Poprawność wyprasowanej koszuli, precyzja dzieła sztuki, wyrazistość barw- nie była by dla nas osiągalna, gdyby, nie zdrowe, dobrze funkcjonujące oczy.
Proces widzenia – jak zachodzi?
Wszystko zaczyna się od oka.
To co finalnie widzisz powstaje ze światła odbijanego od obiektu na który patrzysz, docierającego do wnętrza oka poprzez źrenicę.
Kolejno soczewka i rogówka załamują promienie światła, skupiając je na siatkówce, pokrytej niezwykle wrażliwymi na światło komórkami nazywanymi: pręciki i czopki.
Funkcją pręcików jest umożliwienie widzenia nam w słabym oświetleniu i po zmroku, a za widzenie barwne w ciągu dnia odpowiadają czopki.
Pod koniec tego procesu siatkówka przekształca światło w impulsy elektryczne, które przesyłane są do mózgu, który interpretuje je, tworząc obraz, który finalnie widzimy.
Budowa oka ludzkiego
Oko ludzkie kształtem przypomina kulę, umieszczone jest w oczodole i składa się z 3 rodzajów błon: zewnętrznej, środkowej i wewnętrznej, a wypełnione jest ciałem szklistym.
Ciało szkliste to gęsta, galaretowata ciecz składająca się w przeważającej części z wody, dodatkowo z kwasu hialuronowego i włókien kolagenowych. Jego funkcja to regulacja ciśnienia śród gałkowego i utrzymanie wypukłości gałki ocznej.
Wnętrze gałki ocznej składa się z następujących elementów:
- Twardówka – warstwa zewnętrzna, która w przedniej części przechodzi w rogówkę, przez którą światło wnika do wnętrza oka.
- Spojówka – błona otaczająca rogówkę, odpowiedzialna za rozprowadzanie łez na powierzchni oczu
- Naczyniówka – warstwa środkowa, która dzięki ciemnemu zabarwieniu uniemożliwia odbijanie się światła we wnętrzu oka
- Tęczówka – odpowiadająca za barwę oczu, wraz z źrenicą znajdującą się w jej centralnej części
- Siatkówka – warstwa wewnętrzna, niezwykle światłoczuła, odpowiedzialna za przemianę światła w impulsy nerwowe
Pozostałe części oka:
- Soczewka- unerwiona część oka związana z mechanizmem akomodacji. Proces ten odpowiada za ostrość widzenia przedmiotów rozmieszczonych w różnej odległości od oczu
- Rogówka- posiadająca moc załamywania promieni świetlnych
- Plamka żółta- odpowiedzialna za skupienie światła
Jak dbać o zdrowie oczu?
Jak widzisz budowa naszych oczu jest złożona, a sam proces widzenia składa się z wielu wzajemnie współpracujących ze sobą elementów. Aby móc jak najdłużej móc cieszyć się sprawnością tego obszaru, należy dbać o swój styl życia i pamiętać o wielu aspektach, np. :
CHROŃ OCZY PRZED SZKODLIWYM PROMIENIOWANIEM UV
Wysokiej jakości okulary przeciwsłoneczne z odpowiednim filtrem i atestami w słoneczne dni, będą skutecznie chronić oczy przed szkodliwym promieniowaniem UV. A dla osób zapracowanych, spędzających wiele godzin przed komputerem – okulary blokujące światło niebieskie. Szkła o takich właściwościach, wspomagają zachowanie prawidłowej koncentracji i energii.
ZWRÓĆ UWAGĘ NA ERGONOMIĘ W MIEJSCU PRACY
Odpowiednie oświetlenie, rodzaj i ustawienie odległości ekranu monitora od oczu, mają istotny wpływ na utrzymanie prawidłowego widzenia.
Jeżeli chodzi o rekomendacje dotyczące odległości oraz oświetlenia to:
Odległość oczu osoby pracującej od ekranu monitora powinna mieścić się w zakresie od 400 do 750 mm, a według dokumentu PN-EN 12464-1:2012 – za prawidłowe oświetlenie stanowiska pracy uznajemy takie w przedziale od 200-1000 luksów spełniające przepisy BHP oraz normy, które je określają. Ponadto dla stanowisk pracy przy komputerze norma wynosi od 300- 500 luksów- w zależności od długości spędzanego czasu przed komputerem.
REGULARNIE SPRAWDZAJ WZROK
Wraz z wiekiem i zjawiskiem starzenia się organizmu, zmiany zachodzą również w obrębie narządu wzroku. Soczewka oka staje mniej sprężysta, i powoli traci zdolność do zmiany swojego kształtu, efektem czego jest zmiana ostrości widzenia. Regularne wizyty u specjalisty mogą wspomóc dłuższe utrzymanie prawidłowego widzenia i zachowanie jego komfortu.
ZADBAJ O NAWILŻENIE
PIJ WODĘ!
I pamiętaj, że poziomu nawilżenia pomieszczeń w jakich przebywasz, wpływa na stan nawilżenia Twoich oczu. Wietrz pokój regularnie, a w zimnych sezonach, kiedy intensywnie dogrzewamy pomieszczenia, pomyśl o nawilżaczu powietrza.
Gruczoły Meiboma – to one odpowiadają za produkcję substancji lipidowej będącej składnikiem filmu łzowego. Substancja ta wpływa bezpośrednio na poziom nawilżenia powierzchni oka. Wraz z wiekiem czy przy nadmiarze negatywnych czynników zewnętrznych może dochodzić do ich dysfunkcji i tzw. „”Zespołu Suchego Oka’’. Aby utrzymać ich prawidłowe funkcjonowanie, możesz wykonywać regularnie ciepłe okłady, bądź delikatny masaż powiek.
DIETA I PRAWIDŁOWA SUPLEMENTACJA
Również jest kluczowa dla utrzymania zdrowia naszych oczu.
ZDROWE TŁUSZCZE
W Twojej diecie nie powinno zabraknąć tłustych ryb (certyfikowanych wód) zawierających cenne źródło DHA- kwasu należącego do grupy kwasów Omega 3, z korzystnym wpływem dla utrzymania zdrowia wzroku i ich odpowiedniego nawilżenia. Oleje roślinne w tym oliwa z oliwek, olej lniany, olej konopny- to również dobre źródła Omega 3.
ANTYOKSYDANTY
Owoce jagodowe- borówki, czarna porzeczka, jagody, żurawina. To naturalne cenne źródła antocyjanów- naturalnych barwników roślinnych, z udowodnionym korzystnym działaniem dla utrzymania prawidłowego wzroku!
Antocyjany wykazują właściwości przeciwutleniające, dzięki czemu zmniejszają negatywne skutki odziaływania wolnych rodników na ściany naczyń, wspomagają utrzymanie prawidłowego mikrokrążenia obwodowego zwłaszcza w gałce ocznej, wpływają na prawidłowe ukrwienie w obrębie tęczówki, i wspomagają zachowanie odpowiedniej ostrości widzenia. Dedykowane dla kierowców i osób pracujących przy komputerze.
KAROTENOIDY
Nadające pomarańczowe zabarwienie owocom i olejom, to kolejne związki, które powinny się znaleźć w składnikach naszej diety dla zdrowia oczu. Luteina, β- karoten (prowitamina A), likopen i zeaksantyna, w wielu publikacjach naukowych, są opisywane jako związki chroniące oczy przed szkodliwym działaniem wolnych rodników. Takie działanie, zawdzięczmy właściwościom antyoksydacyjnym tych związkom.
Gdzie je znajdziemy?
- Β- karoten możemy znaleźć w marchwii, szpinaku, morelach czy brzoskwiniach;
- luteina i zeaksantyna- olej rokitnikowy, owoce rokitnika, owoce dzikiej róży, jarmuż;
- likopen występuje w pomidorach, arbuzach, czerwonych grejpfrutach.
WITAMINY I MINERAŁY
W tym między innymi: cynk, kwas DHA, wit. A, wit. B2.- to te związki wpływają na utrzymanie prawidłowego widzenia. Naturalnym źródłem cynku będą m.in. : ostrygi, wątróbka, rośliny strączkowe, orzechy pestki i nasiona. Pochodne witaminy A znajdziemy w produktach wymienionych dla karotenoidów, a samą witaminę A zawierają produkty pochodzenia zwierzęcego takie jak jaja, wątroba wołowa, mleko i sery. Bogatym źródłem wit. B2 są produkty mleczne takie jak mleko, a ponadto jaja kurze, pietruszka, wołowina i wieprzowina bez kości.
W swojej diecie nie zapominaj również o obecności witaminy C oraz E!
Sprawdź suplementy diety na wzrok.
REKOMENDACJE BIOLIT EUROPE
W trosce o utrzymanie zdrowia i prawidłowego widzenia Instytut Biolit stworzył produkt na bazie ziół Ałtaju pod nazwą Flawigran Oczanka.
Z naturalnym składem na bazie ekstraktów z korzenia marchwii, koncentratu soku z marchwii, koncentratu z soku z rokitnika zwyczajnego, ekstraktów z owoców dzikiej róży, borówki czernicy, gryki, świetlika lekarskiego oraz koncentrat soku z cytryny.
Nośnikiem w tym produkcie jest glukoza, dzięki której związki aktywne roślin są w stanie szybciej dotrzeć do komórek. Flawigran oczanka to połączenie ekstraktów z warzyw, owoców i ziół tj.:
- MARCHEW naturalne źródło karotenoidów
- ROKINTIK kolejny przedstawiciel grupy karotenoidów. Owoce rokitnika zawierają witaminę C, E, witaminy z grupy B, ksantofile, garbniki, fosfolipidy, kwasy organiczne i sole mineralne
- DZIKA RÓŻA naturalne źródło antyoksydantów, wit. C, B2, E; karotenoidów, flawonoidów i kwasów organicznych. Owoce dzikiej róży korzystnie wpływają na utrzymanie prawidłowej odporności i zdrowia immunologicznego organizmu.
- BORÓWKA CZERNICA z zawartością antocyjanów dla utrzymania prawidłowej ostrości widzenia; prawidłowego krążenia i zdrowia kapilarów.
- GRYKA, naturalne źródło polifenoli, flawonoidów, wit. z gr. B, cynku, potasu oraz kwasów organicznym. Ekstrakt z gryki dzięki zawartości związków aktywnych wykazuje korzystne właściwości dla utrzymania zdrowia serca i naczyń krwionośnych
- ŚWIETLIK LEKARSKI naturalne źródło flawonoidów w tym kwercytyna, rutozyd, luteolina, garbników, kwasy fenolowe, glikozydy irydoidowe. Ziele świetlika lekarskiego od wielu, wielu lat stosowane jest dla utrzymania zdrowia oczu.
Wszystkie powyższe składniki tworzą wartościowe danie dla naszego wzroku, ale i całego organizmu.
Flawigran Oczanka dla zdrowia oczu
Źródła wiedzy:
prof.dr hab. nauk przyr. Zofia Błach Olszewska, prof.dr hab. farm. Anna Długosz, prof.dr hab.med. Barbara Kowal- Gierczak, prof.dr hab. farm. Eliza Lamer- Zarawska, , prof.dr hab.med. Jan Niedoworok. „ Fitoterapia i Leki Roślinne. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007
„Handbook of medicinal herbs”, wyd. 2, opracowane przez J. Duke i wsp., 2002, CRS Press
Agnieszka Gryszczyńska, Bogna Gryszczyńska, Bogna Opala. Karotenoidy. Naturalne źródła, biosynteza, wpływ na organizm ludzki. Borgis – Postępy Fitoterapii 2/2011
Fatima Tuj Johra, Asim Kumar Bepari, Anika Tabassum Bristy, and Hasan Mahmud Reza. A Mechanistic Review of β-Carotene, Lutein, and Zeaxanthin in Eye Health and Disease. Antioxidants (Basel). 2020 Nov; 9(11): 1046.
B. Fife, Zdrowe oczy, Białystok 2016.
J. Kotwas, Składniki pokarmowe wpływające na stan narządu wzroku, „Ophtha Therapy”, 2017.
Gawęcki J.: Żywienie człowieka – podstawy nauki o żywieniu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2010, 246-248.
Agnieszka Gryszczyńska. Witaminy z grupy B – naturalne źródła, rola w organizmie, skutki awitaminozy. Borgis – Postępy Fitoterapii 4/2009, s. 229-238
Paulina Znajdek-Awiżeń, Elżbieta Studzińska-Sroka, Wiesława Bylka. Ziele świetlika – działanie i zastosowanie lecznicze, stan badań. Postępy Fitoterapii 4/2013.
Wolski T., Kalisz O., Gerkowicz M., Smorawski M.,Rola i znaczenie antyoksydantów w medycynie ze szczególnym uwzględnieniem chorób oczu, Postępy Fitoterapii 2007, 2: s. 82-90.
Joanna Markowska, Monika Szopa, Marcin Zawadzki, Wojciech Piekoszewski. Ciało szkliste oka – rutynowy czy alternatywny materiał do badań w medycynie sądowej. Artykuł przeglądowy Arch Med Sadowej Kryminol 2017; 67 (3): 201-213.
Monika Kyciak. Jak nawilżyć oczy bez kropli? Opublikowano online, na stronie www.bezokularow.pl
dr n. med. Alicja Barwicka. Rogówka, czyli moc w doskonałości. Fundacja Polskich Niewidomych i Słabowidzących „Trakt”. Opublikowano 08-11-2019
Platforma edukacyjna Ministerstwa Edukacji i Nauki. „Oko Narząd Wzroku”. Opublikowano online. https://zpe.gov.pl/a/oko—narzad-wzroku/DJaCYwpna
Barbara Zarzecka. Znaczenie wzroku w życiu człowieka. Polski Związek Niewidomych
Instytut Tyflologiczny. Opublikowano: 29 września 2015, zmodyfikowano: 12 października 2020
dr n. med. Małgorzata Mulak. Budowa oka ludzkiego. Opublikowano online: mojeoczy.pl/
https://www.mojeoczy.pl/o-oczach/budowa-oka-ludzkiego
Redakcja strony internetowej Światło i oświetlenie. Budowa oka ludzkiego. Opublikowano online: 28 grudnia 2011.
Oficjalna witryna Optegra Polska. Budowa oka – w jaki sposób jest zbudowane ludzkie oko?
Witryna Centralnego Instytutu Ochrony Pracy- Państwowy Instytut Badawczy. Stanowiska pracy- monitory ekranowe. Opublikowano online/ https://www.ciop.pl/
