Trzustka to niezwykle istotny organ znajdujący się w górnej części jamy brzusznej, za żołądkiem. Choć jej wielkość i waga są stosunkowo niewielkie (średnio 15 cm i około 100 g), rola trzustki w organizmie jest ogromna. Narząd ten pełni dwie podstawowe funkcje:
- Funkcja zewnątrzwydzielnicza – trzustka produkuje enzymy trawienne, które pomagają rozkładać tłuszcze, białka i węglowodany, umożliwiając ich przyswajanie przez organizm.
- Funkcja wewnątrzwydzielnicza – wytwarza hormony, takie jak insulina i glukagon, które regulują poziom glukozy we krwi, co jest kluczowe dla metabolizmu energetycznego.
Zdrowie trzustki wpływa na funkcjonowanie całego układu pokarmowego i hormonalnego. Zaburzenia jej pracy mogą prowadzić do poważnych chorób, takich jak cukrzyca, przewlekłe zapalenie trzustki czy rak. Dlatego regularna troska o ten narząd jest niezbędna dla zachowania ogólnego zdrowia i dobrej jakości życia.
Sprawdź także: Jak dbać o serce?
Zatem jak dbać o trzustkę?
1. Zdrowa dieta
Wspieranie trzustki zaczyna się od dobrze zbilansowanej diety. Kluczowe elementy to:
- Produkty bogate w błonnik: pełnoziarniste produkty zbożowe, owoce i warzywa pomagają regulować trawienie i zmniejszać obciążenie trzustki.
- Zdrowe tłuszcze: ograniczenie tłuszczów trans i nasyconych na rzecz tłuszczów nienasyconych (np. oliwa z oliwek, awokado, orzechy) może zmniejszyć ryzyko stanów zapalnych.
- Produkty o niskim indeksie glikemicznym: wspierają utrzymanie stabilnego poziomu cukru we krwi, co odciąża trzustkę.
2. Umiar w spożyciu alkoholu
Nadużywanie alkoholu jest jednym z głównych czynników ryzyka ostrego i przewlekłego zapalenia trzustki. Nawet umiarkowana konsumpcja może zwiększać obciążenie tego narządu.
3. Aktywność fizyczna i kontrola masy ciała
Regularna aktywność fizyczna pomaga kontrolować masę ciała i zmniejsza ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2, która jest związana z dysfunkcją trzustki. Otyłość zwiększa ryzyko przewlekłego zapalenia trzustki oraz raka trzustki.
4. Unikanie wysokoprzetworzonej żywności
Produkty bogate w cukry proste, tłuszcze trans i dodatki chemiczne obciążają trzustkę, zwiększając ryzyko problemów trawiennych i metabolicznych. Wybieranie naturalnych i nieprzetworzonych produktów sprzyja zdrowiu tego narządu.
5. Wsparcie adaptogenne i ziołowe
Zioła takie jak ostropest plamisty mogą wspierać zdrowie wątroby i trzustki, wspiuerając prawidłowe procesy detoksykacji i regeneracji. Adaptogeny, np. ashwagandha czy reishi, mogą zmniejszać stres oksydacyjny, który wpływa negatywnie na pracę trzustki.
Sprawdź także: Czym są adaptogeny?
6. Regularne badania kontrolne
Osoby z grupy ryzyka (np. z cukrzycą, chorobami autoimmunologicznymi lub genetyczną predyspozycją do raka trzustki) powinny regularnie konsultować się z lekarzem i wykonywać badania, takie jak USG jamy brzusznej czy testy enzymów trzustkowych.
Dbając o trzustkę, dbamy o cały organizm. Zdrowy styl życia i dieta bogata w składniki odżywcze to fundament, który pomaga utrzymać jej prawidłową funkcję na lata.
Sprawdź także: Jak dbać o watrobę?
- M. Petrov, D. Yadav, Global epidemiology and holistic prevention of pancreatitis, „Nature Reviews Gastroenterology & Hepatology” 2019, dostęp online: czerwiec 2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6597260/.
- Dietetyka. Kompendium, red. L. Ostrowska, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2020
- I. Casari, M. Falasca, Diet and Pancreatic Cancer Prevention, „Cancers” 2015, dostęp online: czerwiec 2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4695892/.
- I. Kaczmarczyk-Sedlak, A. Ciołkowski, Zioła w medycynie. Choroby układu pokarmowego, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2017.
- A. Cichocka, Praktyczny poradnik żywieniowy w odchudzaniu oraz profilaktyce i leczeniu cukrzycy typu 2, Wydawnictwo Medyk, Warszawa 2016.