Cynk należy do grupy pierwiastków śladowych, czyli takich na które zapotrzebowanie i których zawartość w organizmie jest niewielka, ale mimo to konieczna do utrzymania wielu istotnych funkcji. Odgrywa on kluczową rolę w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu, wpływając na liczne procesy metaboliczne i regulując pracę wielu układów.
Najważniejsze funkcje cynku
- Wpływ na prawidłowe funkcje układu odpornościowego: Cynk jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania limfocytów T i B, komórek odpowiedzialnych za rozpoznawanie i zwalczanie patogenów.
- Udział w przemianach energetycznych organizmu: Cynk jest kofaktorem wielu enzymów biorących udział w procesie glikolizy, czyli rozkładu glukozy na energię.
- Udział w przemianach białek, węglowodanów i tłuszczów: Cynk jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania wielu enzymów trawiennych, a także bierze udział w syntezie białek, hormonów i innych ważnych związków organicznych. Niedobór cynku może prowadzić do zaburzeń trawienia, problemów z wchłanianiem składników odżywczych i spowolnienia wzrostu.
- Wpływ na kondycję włosów, skóry i paznokci: Cynk jest ważny dla utrzymania zdrowej skóry, włosów i paznokci. Niedobór cynku może powodować wypadanie włosów, łamliwość paznokci a także problemy skórne.
- Wpływ na utrzymanie zdrowia układu kostnego: Cynk jest niezbędny do prawidłowej mineralizacji kości i należy do grupy składników polecanych w celu zapobiegania rozwojowi osteoporozy.
- Wpływ na poziom testosteronu: Cynk jest niezbędny do prawidłowej produkcji testosteronu, męskiego hormonu płciowego.
- Wpływ na równowagę kwasowo – zasadową: Cynk odgrywa ważną rolę w utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej organizmu.
- Wpływ na utrzymanie funkcji poznawczych: Cynk jest ważny dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego i może poprawiać pamięć, koncentrację i zdolności uczenia się.
- Wpływ na utrzymanie płodności, i funkcji rozrodczych: Cynk jest niezbędny do prawidłowej produkcji plemników i jajeczek.
- Wpływ na prawidłową syntezę DNA: Cynk jest niezbędny do prawidłowej syntezy DNA, co oznacza, że odgrywa ważną rolę w procesie dzielenia się komórek i wzrostu organizmu.
Należy pamiętać, że zarówno niedobór jak i nadmiar tego pierwiastka może wiązać się z szeregiem objawów niepożądanych.
Skutki niedoboru cynku
Do możliwych skutków niedoboru możemy zaliczyć:
- Osłabienie odporności
- Problemy skórne
- Zaburzenia trawienia
- Spowolnienie wzrostu u dzieci
Osoby narażone na niedobór cynku to kobiety w ciąży i karmiące piersią, osoby z poważnymi problemami trawiennymi, takimi jak przewlekłe stany zapalne jelit czy wrzodziejące zapalenie jelita grubego, osoby na diecie wegetariańskiej i wegańskiej, a także osoby nadużywające alkoholu.
Sprawdź także: Selen – zapotrzebowania i normy
Skutki nadmiaru cynku
Możliwe skutki nadmiaru cynku mogą obejmować:
- Zaburzenia żołądkowo – jelitowe: biegunka, wymioty, nudności
- Bóle głowy
- Osłabienie mięśni
- Zaburzenia układu odpornościowego
- Zaburzenie metabolizmu żelaza i miedzi
Osoby narażone na nadmiar cynku to przede wszystkim te, które stosują nieprzemyślaną suplementację opartą na nieuzasadnionym przyjmowaniu wysokich dawek tego pierwiastka.
Normy i zapotrzebowanie cynku
Normy cynku różnią się w zależności od wieku, płci, sytuacji zdrowotnej i wielu innych czynników. Zalecane dzienne spożycie (RDA) u osób dorosłych wynosi:
- Mężczyźni: 11 mg
- Kobiety: 8 mg
- Kobiety w ciąży: 11 – 12 mg
- Kobiety karmiące piersią: 12 – 13 mg
Należy jednak pamiętać, że normy będą różnić się w zależności od źródła.
Sprawdź także: Źródła potasu
Źródło cynku
Dobrze zbilansowana i zróżnicowana dieta może pokryć dzienne zapotrzebowanie na cynk. Poniżej znajdują się przykłady żywności zawierającej ten pierwiastek:
- Mięso: wołowina, indyk
- Małże, ostrygi, homary,
- Jajka
- Sery, twaróg, mleko, jogurt naturalny
- Kakao
- Nasiona strączkowe, len, orzechy
- Pełnoziarniste produkty zbożowe, kasza jaglana, kasza gryczana
- Szpinak, szparagi.
Należy pamiętać, że przyswajalność cynku mogą ograniczać: szczawiany, błonnik, fityniany, alkohol, a jego wchłanianie wzrasta w obecności kwasu cytrynowego i niektórych aminokwasów.
Cynk w roślinach Biolitu
Rośliny, podobnie jak produkty pochodzenia zwierzęcego, mogą być cennym źródłem cynku dla organizmu. Choć zawartość cynku w produktach roślinnych jest zwykle niższa niż w produktach zwierzęcych, włączenie do diety roślin bogatych w cynk może znacząco przyczynić się do zaspokojenia dziennego zapotrzebowania na ten ważny pierwiastek, jednocześnie zmniejszając ryzyko przedawkowania. Jodła Biała – a zwłaszcza jej młode zielone pędy, wykorzystywane do produkcji roztworu wodnego pod nazwą Florenta Plus, stanowią bogate źródło polifenoli, garbników, biodostępnego żelaza, magnezu, cynku i witamin z grupy B. Produkt ten rekomendowany jest dla utrzymania odporności organizmu, prawidłowej mineralizacji tkanki kostnej i dostarczenia porcji witamin i minerałów dla dzieci od 6 roku życia i dorosłych Dodatkowo warto wspomnieć, że surowiec ten na Syberii zaliczany jest do grupy adaptogenów – substancji wspomagających adaptację organizmu do zmieniających się warunków zewnętrznych. Adaptogeny pomagają w poprawie odporności na stres, zwiększając ogólną wydolność i kondycję fizyczną oraz psychiczną.
